Prowadzenie badań naukowych i prac dokumentacyjnych
Kierownik badań archeologicznych o charakterze naukowym i ratowniczym, inwentaryzacja ruchomych i nieruchomych zabytków archeologicznych, wykonywanie prac eksploracyjnych i dokumentacyjnych.
Wykaz najważniejszych badań naukowych i prac dokumentacyjnych:
1. Kierownik i organizator badań. Rok 2007 (09.07 – 03.08.2007, na podstawie pozwolenia Nr 31/2007, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, stan. 1 (badania wykopaliskowe, interdyscyplinarne, szerokopłaszczyznowe tzw. gródka stożkowatego poprzedzone kwerendą).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
2. Kierownik i organizator badań. Rok 2008 (21.07 – 14.08.2008, na podstawie pozwolenia Nr 56/2008, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko pomorskie, stan. 1 i 3 (badania wykopaliskowe, interdyscyplinarne, szerokopłaszczyznowe tzw. gródka stożkowatego, tzw. grodu pierścieniowatego oraz osady podgrodowej wczesnośredniowiecznej i cmentarzyska późnośredniowiecznego).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
3. Kierownik i organizator badań. Rok 2009 (06.07 – 31.07.2009, na podstawie pozwolenia Nr 73/2009, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, stan. 3 (badania wykopaliskowe, interdyscyplinarne, szerokopłaszczyznowe osady podgrodowej wczesnośredniowiecznej i cmentarzyska późnośredniowiecznego).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
4. Kierownik i organizator badań. Rok 2010 (01.04 – 10.05.2010, na podstawie pozwolenia Nr 12/2010, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, stan. 1, 3, 4 (badania nieinwazyjne kompleksu stanowisk).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
5. Kierownik i organizator badań. Rok 2011 – realizacja projektu pt. Weryfikacja osadnictwa kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej (kwerenda badań AZP, wykonanie map, kart stanowisk, badania wykopaliskowe, weryfikacyjne i powierzchniowe w wybranych miejscowościach na ziemi dobrzyńskiej).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
6. Kierownik i organizator badań. Rok 2012 (07.05-27.05.2012, na podstawie Decyzji Nr 115.2012, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), badania powierzchniowe z użyciem wykrywaczy metali w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, stan. 3.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
7. Kierownik i organizator badań. Rok 2012 (06.08-14.09.2012, na podstawie Decyzji Nr 125.2012,Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Sadłowo, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, stan. 5 (badania archeologiczne w formie badań ratowniczych cmentarzyska, w tym badania powierzchniowe kultury wielbarskiej).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
8. Kierownik i organizator badań. Rok 2013 (19.08-14.09.2013, na podstawie Decyzji Nr Ar.22/2013, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Sadłowo, gm. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, stan. 5 (badania archeologiczne cmentarzyska kultury wielbarskiej, badania szerokopłaszczyznowe oraz badania powierzchniowe).
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
9. Kierownik i organizator badań. Rok 2014 (17.03-21.12.2014, na podstawie Decyzji Nr Ar.8/2014, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, stan. 1, 3, 4 nieinwazyjne badania archeologiczne, w tym rekonesans lotniczy, geofizyczne pomiary magnetometrem, pomiary z użyciem systemu lokalizacji GPS RTK, zleceniodawca Fundacja Vetustas. Przestrzeń Pogranicza.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
10. Kierownik i organizator badań. Rok 2014 (01.04-15.09.2014, na podstawie Decyzji Nr Ar.17/2014, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, stan. 3, 4 (badania osady podgrodowej wczesnośredniowiecznej, cmentarzyska późnośredniowiecznego, w tym badania powierzchniowe, odwierty geologiczne oraz interdyscyplinarne badania wykopaliskowe.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
11. Kierownik i organizator badań. Rok 2015 (01.04-16.10.2015, na podstawie Decyzji Nr Ar.11/2015, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, stan. 3, 4 (badania osady podgrodowej wczesnośredniowiecznej, cmentarzyska późnośredniowiecznego, w tym badania powierzchniowe, odwierty geologiczne oraz interdyscyplinarne badania wykopaliskowe.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
12. Kierownik i organizator badań. Rok 2015 (09.04-14.11.2015, na podstawie Decyzji Nr Ar.16/2015, Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków), badania powierzchniowe na stanowisku numer 5 w miejscowości Sadłowo, woj. kujawsko-pomorskie.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
13. Kierownik i organizator badań. Rok 2016. Badania archeologiczne (wykopaliskowe i powierzchniowe) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowisku numer 4.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
14. Kierownik i organizator badań. Rok 2017. Badania archeologiczne (wykopaliskowe i powierzchniowe) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowisku numer 4.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
15. Kierownik i organizator badań. Rok 2018. Badania archeologiczne (wykopaliskowe i powierzchniowe) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowiskach numer 6 i 7.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
16. Kierownik i organizator badań. Rok 2019. Badania archeologiczne (wykopaliskowe i powierzchniowe) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowiskach numer 6 i 7.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
17. Kierownik i organizator badań. Rok 2020. Badania archeologiczne (wykopaliskowe i powierzchniowe) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowiskach numer 6 i 7.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
18. Kierownik i organizator badań. Rok 2020. Badania archeologiczne (odwierty geologiczne, badania nieinwazyjne i powierzchniowe) w miejscowości Górzno, gm. Górzno, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowisku numer 1.
19. Kierownik i organizator badań. Rok 2020. Badania archeologiczne (odwierty geologiczne, badania nieinwazyjne i powierzchniowe) w miejscowości Górzno, gm. Górzno, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowisku numer 2.
20. Kierownik i organizator badań. Rok 2020. Badania archeologiczne (badania powierzchniowe) w miejscowości Osiek, gm. Osiek, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowisku numer 2.
21. Kierownik i organizator badań. Rok 2020. Badania archeologiczne (badania powierzchniowe oraz metodami nieinwazyjnymi) w miejscowości Brodnica-Michałowo, gm. Brodnica, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowisku numer 2.
22. Kierownik i organizator badań. Rok 2021. Badania archeologiczne (badania powierzchniowe oraz metodami nieinwazyjnymi) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, na stanowisku numer 1, 3, 4, 6, 7.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
23. Kierownik i organizator badań. Rok 2021. Badania archeologiczne (wykopaliskowe) w miejscowości Starorypin Prywatny, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, na stanowiskach numer 6 i 7.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
Udział w krajowych lub międzynarodowych konferencjach naukowych
Udział w III Sympozjum archeologii środowiskowej pt. „Badania archeozoologiczne w Polsce i Europie środkowo – wschodniej. Materiały – metody – interpretacje”, 26 – 29 listopad 2008 rok, Katowice-Korzęcin. Wygłoszenie referatu pt. „Rola dzikich zwierząt w rytuałach pogrzebowych społeczności archaicznych w epoce kamienia na ziemiach Polski”.
Główny organizator konferencji naukowej pt. „Dziedzictwo archeologiczne ziemi dobrzyńskiej”, Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie (1 październik 2009 rok) wraz z wygłoszeniem prelekcji pt. „Wykrywacz metali na stanowiskach archeologicznych – sprzymierzeniec czy wróg” oraz „Średniowieczny kompleks osadniczy w Starorypinie w świetle najnowszych badań archeologicznych”.
Udział w konferencji naukowej w Malborku „XVIII Sesja Pomorzoznawcza za lata 2009-2011” (16-18 listopad 2011 rok). Wygłoszenie referatu pt. „Średniowieczny kompleks osadniczy w miejscowości Starorypin, gm. Rypin, w świetle badań prowadzonych w latach 2009 – 2011”.
Współorganizator (Fundacja Vetustas. Przestrzeń Pogranicza, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) konferencji naukowej pt. „Zjawiska magiczno-demoniczne na Warmii i Mazurach na przestrzeni wieków na tle porównawczym”, Olsztyn, kwiecień 2012 rok, wygłoszenie referatu pt. „Zagadkowe ślady na murach wybranych kościołów w Polsce północno-wschodniej”.
Udział w konferencji naukowej w Ciechocinie, wygłoszenie referatu pt. „Kultura wielbarska na ziemi dobrzyńskiej w świetle najnowszych badań archeologicznych” (17 październik 2012 rok).
Współorganizator (Fundacja Vetustas. Przestrzeń Pogranicza, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) konferencji naukowej pt. „Turystyka historyczna na pograniczu Mazowsza i Mazur”, Lidzbark Welski, 10-11 maja 2012 rok.
Udział i wygłoszenie dwóch referatów na I Kongresie Archeologicznym w Warszawie (wrzesień 2013).
Udział w konferencji naukowej w Szczecinie, XIX Sesja Pomorzoznawcza (21-22 listopada 2013), wygłoszenie referatu pt. „Kultura wielbarska na ziemi dobrzyńskiej”.
Główny organizator konferencji naukowej pt. „Dziedzictwo archeologiczne Gminy i Miasta Rypin” (12.06.2014) oraz wygłoszenie trzech referatów: 1. Artur Kurpiewski, Jadwiga Lewandowska, Jakub Mosiejczyk pt. „Badania archeologiczne cmentarzyska kultury wielbarskiej w Sadłowie”, 2. Jadwiga Lewandowska „Odkryte skarby, nierozwiązane zagadki i nowe perspektywy badawcze Starego Rypina”, Jadwiga Lewandowska, Paweł Moszczyński ”Wizualizacja grodu w Starym Rypinie z I połowy XIV wieku”.
Przygotowanie projektu uroczystych obchodów pierwszej wzmianki w tzw. falsyfikacie mogileńskim o Rypinie, udział w uroczystościach (kwiecień 2015), wraz z wygłoszeniem referatu o wynikach badań archeologicznych na uroczystych obchodach 950 – lecia Rypina, w dniu 10 kwietnia 2015 r.
Udział w konferencji naukowej w Chwarszczanach pt.” Zakony rycerskie na ziemiach pogranicza. Nowe badania i ochrona zabytków” oraz wygłoszenie referatu pt. ”Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego w Starym i Nowym Rypinie” (28-29 sierpnia 2015).
Udział w konferencji naukowej pt. „Badania archeologiczne w województwie kujawsko-pomorskim w sezonach 2013-2014 w Biskupinie” (28-19 maja 2015), w tym przygotowanie i wygłoszenie dwóch wystąpień: o badaniach archeologicznych w Starorypinie i Sadłowie.
Udział w konferencji naukowej XX Sesji Pomorzoznawczej za lata 2014-2015, Gdańsk, 18-20 listopada 2015, wraz z wygłoszeniem następujących referatów: 1. „Wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w 2014 i 2015 roku w Starorypinie, woj. kujawsko-pomorskie”, J. Lewandowska; 2. „Nowe materiały do badań osadnictwa kultury wielbarskiej”, J. Lewandowska, J. Mosiejczyk, A. Kurpiewski; 3. „Rypin, woj. kujawsko-pomorskie. Nowe materiały do poznania początków miasta” – J. Lewandowska, K. Rybka.
Udział w konferencji naukowej XIII Sesji Uniwersyteckiego Centrum Archeologii Średniowiecza i Nowożytności UMK pt. „Miejsca centralne w krajobrazie przyrodniczo-kulturowym średniowiecza. Tradycja miejsca – gród – zamek – klasztor”, Golub Dobrzyń, 25-27 listopada 2015 roku. Wygłoszenie referatu pt.” Stary Rypin – od grodu do miasta” – J. Lewandowska.
Współorganizator (Fundacja Vetustas. Przestrzeń Pogranicza, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) konferencji naukowej pt. „Zjawiska Magiczno-Demoniczne na terenie dawnych ziem pruskich na tle porównawczym” (14-15 kwietnia 2016). Referat pt. „Demony choroby i ludowe sposoby radzenia sobie z nimi na podstawie wybranych przykładów z północnej części ziemi dobrzyńskiej”.
Udział w konferencji naukowej VIII Konferencja Sprawozdawcza, Biskupin 2017, Badania archeologiczne w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2015 – 2017, wraz z przygotowaniem i wygłoszeniem dwóch odczytów (25-26 maj 2017).
Udział w Jubileuszu prof. Hanny Kocki- Krenz wraz z przygotowaniem do księgi artykułu o stilusie z Radzik Dużych, znajdującym się w zbiorach Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie (12 maja 2017).
Udział w konferencji naukowej pt. „Homo fabricator II. Wytwórczość w Polsce średniowiecznej i nowożytnej. Narzędzia–warsztaty–wyroby” (20-21 październik 2016). Wygłoszenie referatu pt. „Pozostałości cegielni w „Starym” Rypinie”.
Udział w III Konferencji pt. „Odpowiedzialny Detektoryzm”, Brzozie, 14.06.2018. Wygłoszenie referatu pt. „Archeolodzy i detektoryści. Historie chwalebne i haniebne na przykładzie badań ziemi dobrzyńskiej”.
Udział w konferencji naukowej Uniwersyteckiego Centrum Archeologii Średniowiecza i Nowożytności pt. „Sukcesy i porażki. Najnowsze metody nieinwazyjne i laboratoryjne w badaniach archeologii historycznej”, Łódź, 8-9 listopada 2018 roku. Wygłoszenie referatu – Miron Bogacki, Jadwiga Lewandowska, Wiesław Małkowski pt. „Metody nieinwazyjne w poznaniu przeszłości średniowiecznego kompleksu osadniczego w Starym Rypinie (Starorypin Prywatny, woj. kujawsko-pomorskie)”.
Udział w konferencji naukowej pt. „Metody geofizyczne w archeologii polskiej, Spotkanie V”, Toruń 21-23.11.18. Wygłoszenie referatu – Jadwiga Lewandowska, Wiesław Małkowski pt. „Próba oceny skuteczności użycia metody magnetycznej na przykładzie dotychczasowego rozpoznania mikroregionu osadniczego w Starorypinie Prywatnym, woj. kujawsko-pomorskie”.
Udział w konferencji naukowej IX Konferencja Sprawozdawcza, Biskupin 2019, pt. „Badania archeologiczne w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2017-2018” (23-24 maj 2019). Wygłoszenie trzech odczytów (23-24 maj 2019): 1. Jadwiga Lewandowska, Wiesław Małkowski, Miron Bogacki pt. „Badania nieinwazyjne cmentarzyska kultury wielbarskiej w Sadłowie (gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie) w 2018 roku”; 2. Jadwiga Lewandowska pt. „Wczesnośredniowieczna nekropolia w miejscowości Starorypin Prywatny, woj. kujawsko-pomorskie. Rozpoznanie-ochrona-ocalenie”; 3. Jadwiga Lewandowska pt. „Unikalne relikty cegielni w Starorypinie Prywatnym (gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie)”.
Udział w konferencji naukowej na Uniwersytecie Warszawskim, z okazji 100-lecia. Wygłoszenie dwóch referatów: 1. M. Bogacki, W. Małkowski, J. Lewandowska pt. „Metody nieinwazyjne w rozpoznaniu i badaniu wybranych stanowisk archeologicznych na ziemi dobrzyńskiej”; 2. J. Lewandowska pt.” Stary Rypin – bogata prowincja północnego Mazowsza” (grudzień 2019 rok).
Organizacja konferencji naukowej wieńczącej projekt pt. „Opracowanie i publikacja wyników badań cmentarzyska kultury wielbarskiej w Sadłowie”, zrealizowany z dofinansowania ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, w ramach programu Ochrona zabytków archeologicznych. Przygotowanie i wygłoszenie prelekcji podczas konferencji, a także promocja publikacji.
Udział w konferencji naukowej pt. „Wykopaliska długie jak życie. Aktualne problemy archeologii i numizmatyki Białorusi i regionów sąsiednich”, która odbyła się w Narodowym Muzeum Historii Republiki Białorusi w Mińsku w dniach 16-18 stycznia 2020 roku. Wygłoszenie referatu pt. „Średniowieczne pochówki atypowe z międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Skrwy na tle porównawczym”.
Udział online w konferencji naukowej XXII Sesja Pomorzoznawcza w Bydgoszczy 2020 rok. Wygłoszenie referatu pt. „Wczesnośredniowieczna nekropolia w miejscowości Starorypin Prywatny, woj. kujawsko-pomorskie. Rozpoznanie-ochrona-ocalenie (badania w latach 2018-2019)”.
Wygłoszenie online prelekcji naukowej dotyczącej wyników badań archeologicznych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Starorypinie Prywatnym w latach 2018-2020 (grudzień 2020 rok) pt. „Złoto, kości i kukurydza”.
Udział w konferencji naukowej pt. „X Konferencja Sprawozdawcza; Badania archeologiczne w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2019-2020. Podsumowanie prac archeologicznych w dwudziestoleciu 2000-2020″, która odbyła się w Muzeum Archeologicznym w Biskupinie w dniach 20-22.10. 2021 roku. Wygłoszenie referatów pt. „Stary Rypin (Starorypin Prywatny, gm. Rypin). Podsumowanie 12 sezonów badań archeologicznych średniowiecznej perły ziemi dobrzyńskiej”; „Wczesnośredniowieczna nekropolia w miejscowości Starorypin Prywatny, woj. kujawsko-pomorskie. Rozpoznanie-ochrona-ocalenie (badania w latach 2019-2020”); „Archeologiczne dziedzictwo Górzna – ocalić od zapomnienia”.
Udział w konferencji naukowej: XXIII Sesja Pomorzoznawcza za lata 2020 – 2021, Malbork, listopad 2021 rok. Wygłoszenie referatu pt. „Badania ratownicze średniowiecznego cmentarzyska w miejscowości Starorypin Prywatny, woj. kujawsko-pomorskie. Rozpoznanie-ochrona-ocalenie”.
Autorstwo lub współautorstwo projektów wystawienniczych lub kierowanie tymi projektami, lub inne formy udziału w tych projektach
1) Wystawa czasowa pt. „Osadnictwo na ziemi dobrzyńskiej od pradziejów do lokacji miast w XIV wieku” (otwarcie 14 kwietnia 2007 rok).
Autor i kurator wystawy: Kazimierz Grążawski, Jadwiga Lewandowska.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
Wystawa prezentowała dzieje osadnictwa na ziemi dobrzyńskiej od pojawienia się człowieka, w paleolicie schyłkowych do pierwszych lokacji miast w pierwszej połowie XIV wieku. Zabytki pochodzące z ziemi dobrzyńskiej zostały, po wcześniejszej kwerendzie przeprowadzonej przez Jadwigę Lewandowską wypożyczone z różnych placówek muzealnych, w tym między innymi z Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Wystawo bogato ilustrowana planszami informacyjnymi, mapami i rekonstrukcjami.
Zadania zrealizowane przy organizacji wystawy: przygotowanie scenariusza, plansz, wszystkich informacji, publikacji, tekstów, artykułów na niniejszy temat oraz wytypowanie zabytków na wystawę.
2) Wystawa czasowa pt. „W Starorypińskim grodzie” (otwarcie 15 czerwca 2007 rok) Autor i kurator wystawy: Jadwiga Lewandowska.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
Na wystawie tej zaprezentowano najcenniejsze zabytki archeologicznego pozyskane w wyniku badań archeologicznych kompleksu osadniczego w Starorypinie Prywatnym w latach 60. XX wieku. Stworzyło to pierwszą okazje do zapoznania się z niezwykle bogatą kulturą materialną dawnych mieszkańców tego ważnego grodu pogranicza. Zabytki prezentowane były w 5 gablotach, wraz z planszami informacyjnymi.
Zadania zrealizowane przy organizacji wystawy: przygotowanie scenariusza, plansz, wszystkich informacji, publikacji, tekstów, artykułów na niniejszy temat oraz wytypowanie zabytków na wystawę.
3) Wystawa stała pt. „Stary Rypin w mrokach przeszłości” (otwarcie 11 kwietnia 2013 rok).
Autor i kurator wystawy: Jadwiga Lewandowska.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
Ranga Starego Rypina stanowiła impuls do prowadzenia systematycznych badań archeologicznych (od roku 2007 pod kierownictwem Jadwigi Lewandowskiej), których rezultaty zostały przedstawione w formie wystawy stałej. Na ekspozycji zaprezentowane zostały oryginalne zabytki archeologiczne pochodzące z wykopalisk, jak również repliki sprzętów średniowiecznych. W założeniu wystawa jest miejscem edukacji historycznej w formie żywych lekcji muzealnych aby w sposób nowoczesny, interaktywny zapoznać zwiedzających z historią grodu w Starorypinie, więc z historią samego Rypina. Wystawa jest podzielona na dwie równoważne części, odpowiadające dwóm fazom funkcjonowania grodu w średniowieczu, charakteryzujące się między innymi odmienną zabudową. We wczesnym średniowieczu był to tzw. gród pierścieniowaty, natomiast w późnym średniowieczu na sztucznie usypanym stożku zbudowano drewnianą wieżę mieszkalno – obronną. Każda z tych części prezentuje różne aspekty życia mieszkańców grodu, uwzględniając środowisko naturalne oraz osadnicze, zajęcia gospodarskie, warunki mieszkalne, zróżnicowanie społeczne oraz wierzenia. Wszystko to, pokazane jest pod osłoną nocy, cofając nas w mroczną ale jakże interesującą przeszłość wieków średnich pierwszego Rypina.
Zadania zrealizowane przy organizacji wystawy: przygotowanie scenariusza, plansz, wszystkich informacji, publikacji, tekstów, artykułów na niniejszy temat oraz wytypowanie zabytków na wystawę.
4) Wystawa czasowa pt. „Skarby archeologiczne Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie” (otwarcie 14 lipca 2017 rok) .
Autor i kurator: Jadwiga Lewandowska.
Zleceniodawca: Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie
Wystawa prezentuje rozwój osadnictwa i jego specyfikę dla obszaru ziemi dobrzyńskiej, ze szczególnym uwzględnieniem gminy Rypin. Znajdują się na niej wyłącznie zabytki pochodzące ze zbiorów Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie. Wystawa ta jest podsumowaniem dekady samodzielnych badań Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, prowadzonych pod kierunkiem Jadwigi Lewandowskiej. Znajdują się na niej skarby archeologiczne działu archeologii rypińskiego muzeum, w tym między innymi topory z epoki kamienia, urny kultury pomorskiej, złote zawieszki społeczności kultury wielbarskiej, późnośredniowieczna manierka podróżna, późnośredniowieczny rylec do pisania, XV-wieczny tłok pieczętny herbu Doliwa i wiele innych.
Zadania zrealizowane przy organizacji wystawy: przygotowanie scenariusza, plansz, wszystkich informacji, publikacji, tekstów, artykułów na niniejszy temat oraz wytypowanie zabytków na wystawę.
1) Lewandowska J.
2008 Zagadkowe ślady na murach kościołów w Brodnicy, Lembargu, Lubawie i Nowy Mieście Lubawskim, [w:] Wiara z demonem w tle. Studia nad materialnymi śladami przekazu informacji na ziemiach polskich do schyłku XVIII wieku, red. J. Lewandowska, A. Mietz, J. Woźny, Toruń, s. 57-79.
2) Lewandowska J.
2009 Średniowieczny kompleks osadniczy w Starorypinie, gmina Rypin, stanowisko 1 i 2,
woj. kujawsko-pomorskie w świetle badań archeologicznych w latach 2007 – 2008, Rocznik
Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, Tom I, Rypin, s. 27-51.
3) Lewandowska J.
2009 Próba interpretacji znaczenia kulturowego amuletów pochodzących ze średniowiecznego kompleksu osadniczego w Starorypinie w województwie kujawsko-pomorskim, Rocznik Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, Tom I, Rypin, s. 51-61.
4) Lewandowska J.
2010 Rypin i jego okolice w pradziejach i wczesnym średniowieczu, [w:] Rypin – Dzieje miasta, t. 1, red. K. Mikulski, Rypin, s. 43-78.
5) Lewandowska J.
2011 Relikty wierzeń demonologicznych dotyczące nazwy miejscowości Strzygi, gm. Osiek, woj.
kujawsko – pomorskie, Rocznik Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, Tom II, Rypin,
s. 271-283.
6) Lewandowska J.
2011 Średniowieczny kompleks osadniczy w Starorypinie, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie
w świetle badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 2007 – 2009, [w:] XVII Sesja
Pomorzoznawcza, Vol. 1. Od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza, red. M. Fudziński,
H. Panera, Gdańsk, s. 541-553.
7) Jadwiga Lewandowska,
Problematyka badań nad symboliką zwierząt w rytuałach
pogrzebowych społeczności archaicznych w mezolicie na ziemiach Polski, [w:] Pierwszy
Kongres Archeologii Polskiej, Warszawa, 19-21 września 2013 roku, w druku.
8) Lewandowska J.
2014 Zagadkowe ślady na murach wybranych kościołów w Polsce północno-wschodniej, [w:]
Zjawiska magiczno- demoniczne na terenie dawnych ziem pruskich na tle porównawczym, red.
K. Grążawski, J. Gancewski, Olsztyn, s. 177-191.
9) Lewandowska J.
2016 Archeologiczno-religioznawcze refleksje nad rolą dzikich zwierząt w społecznościach archaicznych na przykładzie wybranych depozytów funeralnych z epoki kamienia na ziemiach Polski, Funeralna Lednickie – Spotkanie 18. Gdy umiera człowiek umiera cały świat, s. 89-100.
10) Lewandowska J.
2016 Odkryte skarby, nierozwiązane zagadki i nowe perspektywy badawcze Starego Rypina, [w:] Dziedzictwo archeologiczne północnej części ziemi dobrzyńskiej, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 125–148.
11) Lewandowska J.
2016 Stan badań archeologicznych „Starego” Rypina, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w „Starym” Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 15-27.
12) Lewandowska J.
2016 Późnośredniowieczne osadnictwo na stanowisku numer 1. Dotychczasowe wyniki badań,
[w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w „Starym” Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 93-155.
13) Lewandowska J.
2016 Późnośredniowieczne osadnictwo na stanowisku numer 3. Dotychczasowe wyniki badań,
[w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w „Starym” Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 229-256.
14) Lewandowska J.
2016 Cmentarzysko późnośredniowieczne na stanowisku numer 3. Cmentarzysko w świetle dotychczasowych badań archeologicznych, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w „Starym” Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 275-297.
15) Lewandowska J.
2016 Późnośredniowieczne osadnictwo na stanowisku numer 4. Późnośredniowieczne osadnictwo na stanowisku numer 4. Cegielnia, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w „Starym” Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 365-404.
16) Lewandowska J.
2016 Kościoły „Starego” Rypina. Zarys problematyki, [w:] Późnośredniowieczny kompleks osadniczy w „Starym” Rypinie, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 356-357.
17) Lewandowska J.
2016 Stary Rypin – od grodu do miasta, Archaeologia Historica Polona, t. 24, s. 117-134.
18) Lewandowska J.
2017 Stilus z Radzik Dużych, gm. Wapielsk, woj. kujawsko-pomorskie, [w:] Gemma Gemmarum. Studia dedykowane Profesor Hannie Kocce-Krenz, red. A, Różański, Poznań,
s. 1313-1326.
19) Lewandowska J.
2017 Pozostałości cegielni w „Starym” Rypinie, Archaeologia Historica Polona, t. 25, s. 105-123.
20) Lewandowska J.
2017 Analiza stylistyczno-chronologiczna wybranych zabytków wydzielonych pochodzących z badań wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Grążawach, [w:] Castrum Zvitinense. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Grążawach nad Drwęcą, red. K. Grążawski, Brodnica- Olsztyn, s. 96-112.
21) Lewandowska J.
2019 Stan badań nad okresem rzymskim międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Skry oraz dotychczasowe rozpoznanie stanowiska numer 5 w miejscowości Sadłowo, [w:] Sadłowo. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej wraz z materiałami pozostałych kultur archeologicznych, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 17-38.
22) Lewandowska J.
2019 Obiekt numer 7 jako przyczynek do poznania kopców granicznych, [w:] Sadłowo. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej wraz z materiałami pozostałych kultur archeologicznych, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 269-279.
23) Lewandowska J.
2019 Finis coronat opus, [w:] Sadłowo. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej wraz z materiałami pozostałych kultur archeologicznych, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 407-410.
24) Lewandowska J.
2019 „Demony” choroby i ludowe sposoby radzenia sobie z nimi na podstawie wybranych
przykładów z międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Skrwy, [w:] Zjawiska magiczno- demoniczne na
terenie dawnych ziem pruskich na tle porównawczym (II), red. K. Grążawski, Olsztyn, s.161
-171.
25) Lewandowska J.
2020 Stary Rypin. Przeszłość zapisana w dokumentach i ziemi, [w:] Przeszłość pogranicza.
Studia z dziejów ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej, red. T. Chrzanowski, B. Wasik, s. 25-42.
Współautorstwo publikacji naukowych:
1) Grążawski K., Lewandowska J.
2007 Badania wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Grążawach, stan. 1 i 2, woj.
kujawsko – pomorskie w latach 2004 – 2005, [w:] XV Sesja Pomorzoznawcza, Materiały z
konferencji 30 listopada – 02 grudnia 2005, red. G. Nawrolska, Elbląg, s. 211-221.
2) Grążawski K., Lewandowska J.
2009 Badania reliktów dworu biskupów płockich w Górznie (województwo kujawsko – pomorskie), [w:] XVI Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 22-24 Listopada 2007 r., Acta Archaeologica Pomeranica, część 2, Od późnego średniowiecza do czasów nowożytnych, Szczecin 2009, s. 415-429.
3) Kurpiewski A., Lewandowska J.
2011 Nowe materiały do poznania kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej. Luźne znaleziska z okresu rzymskiego z okolic Radzik Dużych, gm. Wąpielsk, pow. Rypin, woj. kujawsko – pomorskie, Rocznik Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie, t. II, s. 49-56.
4) Kurpiewski A., Lewandowska J.
2013 Sadłowo – nowa karta w badaniach osadnictwa kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej, Wiadomości Archeologiczne, t. LXIV, s. 181-190.
5) Kurpiewski A., Lewandowska J.
2013 Kultura wielbarska na ziemi dobrzyńskiej – 30 lat później, [w:] Pierwszy Kongres Archeologii Polskiej, Warszawa, 19-21 września 2013 roku, red. A. Błażejewski, H. Machajewski, A. Michałowski, Warszawa, s. 37-38.
6) Kurpiewski A., Lewandowska J.
2015 „Stare” cmentarzysko odkryte na nowo. O Sadłowie raz jeszcze, Pomorania Antiqua,
t. XXIV, s. 357-372.
7) Kurpiewski A., Lewandowska J.
2015 Cmentarzysko kultury wielbarskiej w miejscowości Nowe Sadłowo, gm. Rypin, woj.
kujawsko-pomorskie w świetle najnowszych badań archeologicznych, [w:] XIX Sesja Pomorzoznawcza, red. A. Janowski, K. Kowalski, B. Rogalski, S. Słowiński, Szczecin, s. 79-89.
8) Kurpiewski A., Lewandowska J.
2016 Wielbark Kultur im Dobriner Land 30 Jahre später. Aktueller Stand der Forschung und weitere Forschungsperspektiven, Sprawozdania Archeologiczne, t. 68, s. 143-163.
9) Kurpiewski A, Lewandowska J., Mosiejczyk J.
2016 Badania archeologiczne cmentarzyska kultury wielbarskiej w Sadłowie (Sadłowie
Nowym), [w:] Dziedzictwo archeologiczne północnej części ziemi dobrzyńskiej, red. J.
Lewandowska, Toruń, s. 73-94.
10) Grążawski K., Lewandowska J.
2016 Dziedzictwo kulturowe północnej części ziemi dobrzyńskiej (gminy Rypin i miasta Rypin) jako czynnik promocji regionu – wybrane zagadnienia, [w:] Dziedzictwo archeologiczne północnej części ziemi dobrzyńskiej, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 31-46.
11) Lewandowska J., Moszczyński P.
2016 Wizualizacja grodu w Starym Rypinie z pierwszej połowy XIV w., [w:] Dziedzictwo archeologiczne północnej części ziemi dobrzyńskiej, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 235-239.
12) Lewandowska J, Mosiejczyk J.
2016 Nowe znaleziska rzymskich denarów z Sadłowa, gm. Rypin, woj. kujawsko-pomorskie, Biuletyn Numizmatyczny 4 (384), s. 241-244.
13) Lewandowska J., Mosiejczyk J., Pronobis M.
2017 Weryfikacja osadnictwa kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej w latach 2015-2016, Kujawsko-pomorska sesja sprawozdawcza w Biskupinie (23-24.05 2016), książka abstraktów, Biskupin.
14) Grążawski K., Lewandowska J., Kołosowski P.
2017 Dzieje i wyniki badań zespołu osadniczego w Grążawach nad Drwęcą, [w:] Castrum Zvitinense. Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Grążawach nad Drwęcą, red. K. Grążawski, Brodnica- Olsztyn, s. 7-74.
15) Lewandowska J, Mosiejczyk J.
2019 Obrządek pogrzebowy. Próba interpretacji, [w:] Sadłowo. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej wraz z materiałami pozostałych kultur archeologicznych, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 185-214.
16) Kurpiewski A., Lewandowska J., Mosiejczyk J., Pronobis M.
2019 Katalog grobów, [w:] Sadłowo. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej wraz z materiałami pozostałych kultur archeologicznych, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 67-117.
17)Kurpiewski A., Lewandowska J., Mosiejczyk J., Pronobis M.
2019 Analiza źródeł, [w:] Sadłowo. Birytualne cmentarzysko kultury wielbarskiej na ziemi dobrzyńskiej wraz z materiałami pozostałych kultur archeologicznych, red. J. Lewandowska, Toruń, s. 118-158.
18) Bogacki M., Kiarszys G., Lewandowska J., Małkowska A., Małkowski W.
2019 Nieinwazyjna inwentaryzacja i weryfikacja grobów masowych z II wojny światowej na podstawie wybranych miejsc z ziemi dobrzyńskiej, [w:] Zbrodnie niemieckie na Ziemi Dobrzyńskiej (byłe powiaty Lipno i Rypin w latach 1939-1945), red. A. Szalkowski, P. Gałkowski, Rypin, s. 911-942.
2) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Rola kobiety w epoce kamienia na podstawie sztuki” (marzec 2008 rok).
3) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Badania archeologiczne średniowiecznego kompleksu osadniczego w Starorypinie, gm. Rypin w roku 2008” (24 października 2008 rok).
4) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Polityka, archeologia i skarb skrwileński”, 29 maja 2011 rok , w ramach uroczystości 50-lecia odkrycia skarbu skrwileńskiego.
5) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Stary Rypin w świetle najnowszych badań archeologicznych” (24 listopad 2011 rok).
6) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Relikty zjawisk demonologicznych w Strzygach w ziemi dobrzyńskiej (26 kwietnia 2012 rok).
7) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Cmentarzysko kultury wielbarskiej w świetle najnowszych badań archeologicznych” (7 listopad 2013 rok).
8) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Dorobek twórczy Aleksandra Petrowa i funkcje bajek w procesie edukacyjnym” (14 luty 2013 rok).
9)Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Średniowieczny kompleks osadniczy w miejscowości Starorypin, gm. Rypin, w świetle najnowszych badań” (24 listopad 2011 rok).
10) Prelekcja pt. „Stary Rypin- gród na pograniczu kultur i idei” (Działdowo, 06.02.14, Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego).
11) Przygotowanie i wygłoszenie referatu pt. „Tajemnice cmentarzyska kultury wielbarskiej w miejscowości Sadłowo, gm. Rypin” ( 7 czerwiec 2013 rok), Remiza OSP Sadłowo.
12) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Cmentarzysko kultury wielbarskiej w Sadłowie w świetle najnowszych badań archeologicznych”
(7 listopada 2013 rok).
13) Przygotowanie i redakcja materiałów do folderu pt. „Rypin 950 lat. Miasto historię pisane”, maj – czerwiec 2015.
14) Wygłoszenie referatu dotyczącego wyników badań archeologicznych w Starorypinie na uroczystej gali obchodów 950 – lecia pierwszej wzmianki o Rypinie (10 kwietnia 2015).
15) Organizacja pikniku rodzinnego na grodzisku w Starorypinie (gry i zabawy
prezentacja rzemiosł średniowiecznych (11 kwietnia 2015).
16) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Medycyna ludowa ziemi dobrzyńskiej. Między magią a rozumem” (15 marca 2017 rok).
17) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Ludzie – Miejsca – Zabytki. 10 lat badań archeologicznych rypińskiego muzeum” (14 lipca 2017 rok).
18) Wygłoszenie prelekcji w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie dotyczącej wyników badań archeologicznych w Starorypinie Prywatnym w 2018 roku (11 kwietnia 2019), pt. „Odkrycie grobów najstarszych rypińskich chrześcijan. Czyli o tajemnicach przeszłości wyczytanych z kości”.
19) Wygłoszenie online prelekcji naukowej dotyczącej wyników badań archeologicznych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Starorypinie Prywatnym w latach 2018-2020 (grudzień 2020 rok) pt. „Złoto, kości i kukurydza”.
20) Prowadzenie lekcji muzealnej w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Jak nasi przodkowie lepili garnki z gliny?” (od 2007 roku).
21) Prowadzenie lekcji muzealnej w Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie pt. „Archeolog i jego praca” (od 2007 roku).
22) Wygłoszenie online prelekcji naukowej pt. „Zakon Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego (bożogrobców) na ziemi dobrzyńskiej”(luty 2021 rok).
Artykuły w prasie (wybór):
1) „W Starorypinie Prywatnym archeolodzy badają najstarsze chrześcijańskie groby Ziemi Dobrzyńskiej”, Rozmaitości Historyczne, 26.08.2020 rok.
2) „Kości na wagę złota”, Czas Rypina, 10.12.2020 rok.
3)„W szczerym polu w Osieku pojawili się poszukiwacze”, Czas Brodnicy, 11.12.2020 rok.
4) „Ocalić od zapomnienia”, portal Powiat Brodnicki, 30.11.2020 rok, http://www.powiatbrodnicki.pl/news.php?extend.12844.2
5) „Śmierć to nie koniec – śladami lokalnej archeologii”, Czas Rypina, 31 października 2019 rok.
6) „Tajemnice cmentarzyska”, Czas Rypina, 26 lipca 2019 rok.
7) „Wampiry ze Starorypina”, 13.12.2016 rok, portal archeolog.pl, http://archeolog.pl/wampiry-ze-starorypina-wywiad-z-dr-lewandowska/
8) „Tajemnice gór starorypińskich na wyciągnięcie ręki”, Czas Rypina, 11 kwietnia 2013 rok.
9) „Skarb z ulicy Piłsudskiego”, Czas Rypina, 14 luty 2013 rok.
10) „Skarb ze Skrwilna”, Czas Rypina, 10 czerwca 2010 rok.
11) „Pierwsi Słowianie na ziemi dobrzyńskiej”, Czas Rypina, 4 marca 2010 rok.
12) „Badania archeologiczne w okolicach Rypina”, Czas Rypina, 25 lutego 2010 rok.
13)„Gdzie jest korona w herbie?”, Czas Rypina, 15 stycznia 2009 rok.
14) „Mieszkańcy regionu sprzed 11 tysięcy lat”, Czas Rypina, 12 marca 2009 rok.
15) „Epoka brązu na ziemi dobrzyńskiej”, Czas Rypina, 16 kwietnia 2009 rok.
16) „Goci na ziemi dobrzyńskiej”, Czas Rypina, 10 czerwca 2009 rok.
17) „Historia Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie”, Czas Rypina, 2 lipca 2009 rok.
18) „Gdzie jest mur rypiński”, Czas Rypina, 23 lipca 2009 rok.
19) „Ziemia dobrzyńska jako dziedzictwo kulturowe”, Czas Rypina, 24 września 2009 rok.
20) „O tym jak sądzono zwierzęta w średniowiecznym Starorypinie”, Czas Rypina, 8 października 2009 rok.
21) „Szukając zamku w Rypinie”, Czas Rypina, 12 listopada 2009 rok.
22) „Tajemnica bożogrobców bliska rozwiązania”, Czas Rypina, 19 listopada 2009 rok.
23) „Uzbrojenie w czasach średniowiecznego Rypina, Czas Rypina, 26 listopada 2009 rok.
24) „Historia ceramiki”, Czas Rypina, 10 grudnia 2009 rok.
25) „Jak gestapo niszczyło rypińskie duchowieństwo, Czas Rypina, 27 listopada 2008 rok.
26) „O powstaniu miasta Rypin”, Czas Rypina, 20 listopada 2008 rok.
27) „Rypin we wczesnym średniowieczu”, Czas Rypina, 13 listopada 2008 rok.
28) „Powstanie skończyło się pod Rypinem”, Czas Rypina, 6 listopada 2008 rok.